Η δημοτική επιτροπή διαβούλευσης του δήμου θα μπορούσε να αποτελέσει μια λαμπρή ευκαιρία για την απαρχή της συζήτησης του αναπτυξιακού μοντέλου της πόλης. Η πόλη που αποκαλείται με βάση την πολυπολιτισμική ταυτότητά της, η πόλη με τα χίλια χρώματα, θα μπορούσε, με δεδομένο το νέο αναπτυξιακό μοντέλο, να αναφέρεται ως η «πράσινη -ψηφιακή» πόλη με τα χίλια χρώματα.
Αυτό προϋποθέτει μια ανάληψη πρωτοβουλιών από τη δημοτική αρχή, τους φορείς του δήμου και τους ενεργούς πολίτες για ένα συνέδριο «συνέλευση» ώστε να διαμορφωθεί μια στρατηγική πρόταση που θα δίνει απάντηση στην αναπτυξιακή προοπτική και την ταυτότητα της πόλης με ορίζοντα το 2020. Η πρόταση αυτή για μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, με την ενημέρωση και την ενθάρρυνση της τοπική κοινωνίας ώστε να συμμετάσχει ενεργά, θα πρέπει να υιοθετηθεί από το σύνολο των πολιτών. Όλοι μαζί θα δεσμευτούν, και με μνημόνιο μεταξύ των κυρίαρχων φορέων π.χ δήμου, πανεπιστήμιου, στην προσπάθεια υλοποίησης των στόχων της για μια αξιοβίοτη πόλη που εξυπηρετεί τις ανάγκες των κατοίκων, στοχεύοντας στη βελτίωση και την ποιοτική αναβάθμιση του δήμου.
Η πρόταση αυτή θα πρέπει να είναι επιστημονικά και κοινωνικοπολιτικά τεκμηριωμένη, ρεαλιστική και αξιόπιστη και να λαμβάνει υπόψη της ότι μέσα από την καινοτομία και την τεχνολογία μπορούν να αναζητηθούν νέες και δημιουργικές λύσεις για το περιβάλλον, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον τρόπο ζωής στην πόλη. Θα πρέπει να θέτει προτεραιότητες και απαραίτητα να μελετά τις μελλοντικές ανάγκες των κατοίκων και να ορίζει συγκεκριμένους στόχους, οι οποίοι θα ανανεώνονται, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελισσόμενες ανάγκες των πολιτών (τεχνική της ανοικτής μεθόδου των μεταρρυθμίσεων). Απαραίτητο βήμα για την αποτελεσματικότητα όλων αυτών των προσπαθειών είναι οι σωστές μέθοδοι που θα χρησιμοποιηθούν, οι κατάλληλοι άνθρωποι που θα τις υλοποιήσουν και η συμμετοχή του δήμου σε εθνικά και παγκόσμια δίκτυα πόλεων όπως η ομάδα του Eurocities που προωθεί τον Πράσινο Ψηφιακό Χάρτη, το «SMART 2021» με τις 21 πιο έξυπνες πόλεις στο κόσμο, τις Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών για Ενεργειακή Απόδοση, το λεγόμενο ICT4EE, Europe2020 Strategy κτλ.
Μετά την υιοθέτηση της πρότασης και τη συγκεκριμενοποίηση των στόχων θα ακολουθήσει μια καμπάνια για την ενθάρρυνση και ευαισθητοποίηση των κατοίκων της πόλης με σκοπό τη συμμετοχή τους σε όλες τις φάσεις σχεδιασμού και καθορισμού της στρατηγικής πολιτικής, ενισχύοντας παράλληλα τους θεσμούς δημοκρατίας. Οι πολίτες και οι παραγωγικές δυνάμεις να μπουν στην εξίσωση του αναπτυξιακού μοντέλου να διαμορφώσουν μια κουλτούρα της δημοκρατίας των συνελεύσεων και της δημόσιας λογοδοσίας.
Κυρίαρχο στοιχείο για την αποτελεσματικότητα του σχεδίου είναι η εξεύρεση χρηματοδοτικών εργαλείων που θα χρησιμοποιηθούν για την υλοποίηση των δράσεων που απαιτούνται. Πέρα από τα γνωστά χρηματοδοτικά εργαλεία (εθνικοί πόροι, κοινοτικά ταμεία, κοινοτικές πρωτοβουλίες) σημαντικό είναι η εξεύρεση οικονομικών πόρων έξω από αυτό το πλαίσιο όπως η αξιοποίηση της περιουσίας του δήμου, η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων σε τομείς μεγάλης προστιθέμενης αξίας για την περιοχή, η μείωση των διαχειριστικών δαπανών. Η εφαρμογή παραδείγματος χάρη προγραμμάτων ορθολογικής χρήσης ενέργειας μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση τόσο ενέργειας όσο και χρηματικών πόρων. Εξοικονομώντας όμως χρόνο και χρήμα ο δήμος δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την περαιτέρω αξιοποίηση των νέων αυτών πόρων. Τα έσοδα από τις δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας θα πρέπει να τηρούνται σε ξεχωριστό «πράσινο» λογαριασμό, ώστε να επανεπενδυθούν αργότερα σε μέτρα βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης.
Ωστόσο, όπως διαπιστώθηκε κατά τη συζήτηση για το τεχνικό πρόγραμμα, η κατάθεση των αποσπασματικών προτάσεων για τα έργα, που δεν εντάσσονται σε ένα συνολικότερο σχεδιασμό, δε συνιστά πρόταση για την πόλη. Ένα πρόγραμμα στο οποίο δεν αποτυπώνονται οι ιεραρχήσεις-προτεραιότητες, δε διαφαίνονται σε ποιο τομέα ενός ολοκληρωμένου σχεδίου είναι ενταγμένα και με ποια προτεραιότητα θα υλοποιηθούν τα προτεινόμενα έργα. Ένα πρόγραμμα στο οποίο δε διαφαίνεται εάν διασφαλίζονται κονδύλια για κοινωνικές υποδομές, για τη συντήρηση βασικών έργων υποδομής, για το κυκλοφοριακό, για τη διασφάλιση και αξιοποίηση των ελεύθερων χώρων και, γενικότερα, για έργα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της καθημερινότητας με «προστιθέμενη αξία» και μετρήσιμα αποτελέσματα για την κοινωνία.
Στην περίοδο της οικονομικής κρίσης πιθανόν να χρειάζεται να πάμε κόντρα στο ρεύμα. Η πόλη δεν μπορεί να περιμένει τη μοίρα της και να εξαρτάται από τη διάθεση της κεντρικής εξουσία. Είναι επιβεβλημένο να ενεργοποιηθούν δυνάμεις που ήταν αδρανείς, ιδιαίτερα η νεολαία και ο επιστημονικός κόσμος, να κατατεθούν ιδέες εφαρμόσιμες με προοπτική να βγάλουν την πόλη από την ακινησία και να της δώσουν ρόλο και προοπτική για τα επόμενα χρόνια και προπάντων να διασφαλιστεί η συμμετοχή του μεγαλύτερου μέρος των πολιτών στην εφαρμογή των απαιτούμενων δράσεων.
Η «διαβούλευση» λοιπόν πρέπει να ξεκινήσει και να ξεπεράσει τα τυπικά όρια και τις προϋποθέσεις μιας επιτροπής, να αποτελέσει μια ανοικτή διαδικασία διαλόγου, να αγκαλιάσει το σύνολο των πολιτών, να έχει συγκεκριμένο πλάνο και χρονοδιάγραμμα ώστε να καταστεί ουσιαστική και αξιόπιστη και να καταλήξει, καταρχήν, με τη σύνθεση θέσεων και απόψεων στο γενικό στόχο για την εξέλιξη και ανάπτυξη της πόλης ώστε να είναι αποτελεσματική και αποδοτική…
Ι. Π.
