Η Θράκη είναι από τις περιοχές με τις πλουσιότερες παραδόσεις την περίοδο των χριστουγέννων και αυτό αποτυπώνεται στα κάλαντα τα οποία τραγουδούσαν τα παιδιά κρατώντας στα χέρια τους τις τζιομάκες.
Τα κάλαντα που προήλθαν από τις Βυζαντινές Καλένδες ανάγονται, κατά τύπο και όχι βεβαίως κατά περιεχόμενο, από το γνωστό έθιμο των αρχαίων Ελλήνων τηςΕιρεσιώνης. Τα κάλαντα ψάλλονται κυρίως από παιδιά αλλά και από ώριμους άνδρες, είτε μεμονωμένα είτε κατά ομάδες που περιέρχονται οικίες, καταστήματα, δημόσιους χώρους κλπ με τη συνοδεία του πατροπαράδοτου σιδερένιου τριγώνου αλλά ενίοτε και άλλων μουσικών οργάνων. Κύριος σκοπός των τραγουδιών αυτών είναι μετά τις αποδιδόμενες ευχές τα “Χρόνια Πολλά” το φιλοδώρημα είτε σε χρήματα (σήμερα) είτε σε προϊόντα (παλαιότερα. Τα κάλαντα ξεκινούν κυρίως με χαιρετισμό στη συνέχεια αναγγέλλουν τη μεγάλη χριστιανική εορτή που φθάνει και καταλήγουν σε ευχές. Χαρακτηριστικό σημείο είναι η γλώσσα στην οποία αυτά ψάλλονται, στη καθαρεύουσα, καταδηλούντα την άμεση καταγωγή τους από τους Βυζαντινούς χρόνους τις Καλένδες του Ιανουαρίου που γιορτάζονταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα.
Στη Θράκη τα μεγάλα παιδιά, αγόρια, από δώδεκα έως και δεκαπέντε χρονών γυρνούσαν όλη τη νύχτα το χωριά κατά παρέες για να καλαντίσουν αναγγέλλοντας τη γέννηση Θεανθρώπου. Τα παιδιά κρατούσαν στα χέρια τις “τζιομάκες” δηλαδή βέργες που δεν συμβόλιζαν μόνο τις ράβδους των ποιμένων μα ήταν και η προστασία τους για τις για τις επιθέσεις των σκυλιών τα οποία ήταν άφθονα τότε σε κάθε χωριό. Σε πολλά χωριά μάλιστα τα κάλαντα τα έλεγαν μεταμφιεσμένοι “για να πάει καλά η χρονιά», με τη συνοδεία του παραδοσιακού οργάνου της Θράκης την γκάιντα ενώ αξιοσημείωτο είναι πως τα κάλαντα ήταν προσαρμοσμένα σε κάθε σπίτι ανάλογα με τα πρόσωπα της οικογένειες, δηλαδή τη νοικοκυρά, την ελεύθερη κοπέλα και λοιπά αλλά και τα επαγγέλματα με πειράγματα φυσικά για τον νοικοκύρη του σπιτιού.
Τέλος θα πρέπει να σημειώσουμε πως στη Θράκη υπάρχουν κάλαντα που τραγουδιούνται έως και τις μέρες μας στις περιοχές που οι κάτοικοι προέρχονται από την Ανατολική Θράκη, τα οποία μιλούν για το ίδιο το γεγονός της γέννησης περιγράφοντας τις ωδίνες της Παναγίας. Και εδώ βέβαια τα κάλαντα ψάλλονται από νέους σε όλα τα σπίτια του χωριού.
