Το χωριό το λένε Αυξέντιο κι έχει την δική του ξεχωριστή ιστορία!
Ήταν τότε, στα τέλη της δεκαετίας του 1950 όταν διεξαγόταν ο Κυπριακός αγώνας για την ανεξαρτησία. Ενάντια στους Άγγλους οι νεαροί της Κύπρου δεν λογάριαζαν την ζωή τους. Πολλά τα γεγονότα και περιστατικά ηρωισμού, μέχρι την πολυπόθητη ελευθερία.
Ένα απ’ αυτά του Γρηγόρη Αυξεντίου που οι αποικιοκράτες Άγγλοι τον έκαψαν ζωντανό στο ταμπούρι του. Συγκλονισμένοι οι ντόπιοι θέλησαν να “φωνάξουν” την συμπαράσταση τους και μετονόμασαν (1957) το χωριό από Νέο Κατράμιο σε Αυξέντιο, προς τιμή του Κύπριου ήρωα.
Και δεν έμειναν εκεί. Σήμερα το Αυξέντιο είναι αδελφοποιημένο με τον Κυπριακό Δήμο Λύσσης, ενώ στο χωριό λειτουργεί διώροφο μουσείο “Ελληνο-Κυπριακή Φιλίας”, με προσωπικά αντικείμενα του Γρηγόρη Αυξεντίου και άλλα αξιόλογα εκθέματα τέχνης και πολιτισμού.
Πραγματοποιούνται συχνά εκδηλώσεις, ανταλλαγές επισκέψεων και ενέργειες μνήμης, σε συνεργασία και με τον σύλλογο Κυπρίων Ξανθιωτών. Και το άγαλμα του ήρωα βρίσκεται για πάντα στην πλατεία του χωριού (φωτο), συνήθως δαφνοστεφανωμένο, για να θυμίζει σ’ όλους την ιστορία του…….
Κείμενο από Αλλιώτικες Προτάσεις – Δημήτρης Γκαγκαλίδης
