Γράφει ο Δημήτρης Γκαγκαλίδης
Οι ντόπιοι μουσουλμάνοι το έλεγαν «Μικρή Κωνσταντινούπολη, θέλοντας να δώσουν έμφαση και υπερβολή στο μέγεθος του χωριού. Έτσι φάνταζε στα μάτια τους. Τότε είχε κόσμο, κίνηση, ζωντάνια. Λένε ότι διέθετε 3 καφενεία (!) Για τους κατοίκους είχε όλα όσα ήθελαν. Μια ολόκληρη Κωνσταντινούπολη….στα πόδια τους.
Σήμερα τα χρόνια πέρασαν κι όλα άλλαξαν. Το χωριό το λένε Κοσσός (μάλλον παραπέμπει σε έντομο) και λίγοι Ξανθιώτες το γνωρίζουν. Τα σπίτια ερήμωσαν κι ο κόσμος λιγόστεψε πολύ. Μερικά απ’ τα παλιά διώροφα είναι 200 ετών !
Στην είσοδο του οικισμού υπάρχει στρόγγυλο πέτρινο κτίσμα που έφτιαξαν οι Βούλγαροι. Σε κάπως καλύτερη κατάσταση είναι το σχολείο. Ακριβώς δίπλα είναι και το «σπίτι του δασκάλου», κάτι σύνηθες στο παρελθόν σε πολλά χωριά.
Όλοι οι κάτοικοι ασχολούνται με τα καπνά και μάλιστα… οικογενειακώς !
Για να βρείτε τον σημερινό Κοσσό πρέπει να περάσετε απ’ την Νέα Αμισσό κι από εκεί να κινηθείτε ΒΔ, μετά την εκκλησία του Προφήτη Ηλία. Πρόσβαση υπάρχει κι από Βανιάνο, αλλά κι απ’ τους παράδρομους της Εγνατίας οδού.
(φωτο σχολική εργασία για το χωριό από Μερβέ Τσολάκ)