Με ιδιαίτερη λαμπρότητα γιόρτασε η Ξάνθη την απελευθέρωσή της από τον Βουλγαρικό ζυγό σηματοδοτώντας έτσι και την απελευθέρωση της Θράκης από τον ελληνικό στρατό που μπήκε θριαμβευτής στα ελληνικά εδάφη.
Την κυβέρνηση εκπροσώπησε η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, κα Αλεξάνδρα Σδούκου, η οποία αντικατέστησε τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, κ. Κωνσταντίνο Καραμανλή, που οι Κοινοβουλευτικές του υποχρεώσεις τον υποχρέωσαν να παραμείνει στην Αθήνα.
Στο ηρώο της πόλης τελέστηκε επιμνημόσυνη δέση και κατάθεση στεφάνων στη μνήμη όλων εκείνων των ανώνυμων στρατιωτών που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία του λαού αυτού του τόπου.
https://www.facebook.com/xanthipost.gr/videos/623232189529456Οι επετειακές εκδηλώσεις κορυφώθηκαν με την παρέλαση όπου μαθητές και μαθήτριες διέσχισαν περήφανα στους δρόμους της πόλης στέλνοντας ένα μήνυμα αισιοδοξίας και ελπίδας για το αύριο.
Τα βλέμματα όλων τράβηξε για άλλη μια φορά η στρατιωτική παρέλαση καθώς οι στρατευμένοι νέοι με την στιβαρή παρουσία τους εδραίωσαν το αίσθημα της ασφάλειας και τη σιγουριά της διαφύλαξης της ειρήνης στην περιοχή.
https://www.facebook.com/xanthipost.gr/videos/20153576121867374 Οκτωβρίου 1919 – 1922 / 103 χρόνια μετά : Το χρονικό της απελευθέρωσης της Ξάνθης
Το πρωί της 4ης Οκτωβρίου 1919, στις δέκα και μισή, ελληνικά στρατεύματα υπό τη διαταγή του Υποστράτηγου της ΙΧ Μεραρχίας Γεώργιου Λεοναρδόπουλου, μπήκαν στην πόλη της Ξάνθης. Επικεφαλής των στρατευμάτων ήταν ο Ξανθιώτης Ανθυπολοχαγός Μηχανικού, Γαβριήλ Λαδάς. Η Ξάνθη, έπειτα από 500 χρόνια τουρκικού ζυγού και βουλγαρικής κατοχής ήταν ελεύθερη. Ήταν πάλι ελληνική….
Η Ξάνθη καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς το 1375 και για σχεδόν 540 χρόνια βρισκόταν υπό την κατοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Παρά το γεγονός ότι υπέμενε τόσους αιώνες τον τουρκικό ζυγό, οι Έλληνες που κατοικούσαν στην πόλη κράτησαν αναλλοίωτη την εθνική τους ταυτότητα.
Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, η Οθωμανική Αυτοκρατορία που σταδιακά παρήκμαζε, έχασε όλα τα εδάφη της στη Βουλγαρία, τη Σερβία, την Ελλάδα και την Αλβανία. Τον Οκτώβριο του 1912, τα τότε συμμαχικά βουλγαρικά στρατεύματα απελευθέρωσαν την Ξάνθη από τους Τούρκους.
Έπειτα τα βουλγαρικά στρατεύματα μετατράπηκαν σε στρατεύματα κατοχής. Οχτώ μήνες αργότερα, στις 13 Ιουλίου 1913, οι ένοπλες δυνάμεις των Ελλήνων απελευθέρωσαν για πρώτη φορά την Ξάνθη. Η χαρά τους όμως κράτησε μόλις 13 ημέρες. Με την υπογραφή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου, η περιοχή της Θράκης παραχωρούνταν στη Βουλγαρία.
Η «δεύτερη βουλγαρική κατοχή» αποδείχτηκε ιδιαίτερα οδυνηρή. Πολλοί κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και μετακινήθηκαν σε περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας. Όσοι αντιστάθηκαν φυλακίζονταν και η περιουσία τους δημευόταν, ενώ πολλοί εξορίστηκαν στη Βουλγαρία….
Μετά την επικράτηση της Αντάντ είχε δημιουργηθεί η «Χώρα της Θράκης», ένα διασυμμαχικό κράτος το οποίο διοικούσε η Γαλλία και ο ελληνικός στρατός ήταν υπεύθυνος για τη ασφάλεια του πληθυσμού του. Έξι χρόνια μετά την πρώτη απελευθέρωση της Ξάνθης, ο Ντ’ Εσπερέ έστειλε τηλεγράφημα στον αρχιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο δίνοντάς του οδηγίες για τον τρόπο κατάληψης της Θράκης από τα ελληνικά στρατεύματα, ενώ μεταξύ άλλων έγραφε πως «η παραχώρηση της Θράκης εις την Ελλάδα θα είναι δίκαια αμοιβή δια την λαμπράν συμμετοχήν του Ελληνικού Στρατού εις τας εν Ανατολή επιχειρήσεις …».
Ο Λεωνίδας Παρασκευόπουλος με το που διάβασε το τηλεγράφημα του Γάλλου Στρατηγού έφτασε στα Μπούκια (Παρανέστι Δράμας), όπου είχε στρατοπεδεύσει η 9η Μεραρχία του Υποστράτηγου Γιώργου Λεοναρδόπουλου. Αναφερόμενος στους στρατιώτες, είπε: «Σε σας έλαχε η τύχη να μεταβήτε και να αποδώσετε την ελευθερίαν εις εν μέρος της πολυαγαπημένης μας Θράκης». Ο Λεοναρδόπουλος αμέσως έδωσε διαταγή να κινηθεί ένα Σύνταγμα προς την Ξάνθη. Το Σύνταγμα θα περνούσε από τις περιοχές Μαχμουτλί (Δαφνώνας), Γενίκιοϊ (Σταυρούπολη) και Κούρταλαν (Λυκοδρόμιο), ενώ ένα τμήμα του Συντάγματος προχώρησε σιδηροδρομικώς για το Όξιλαρ (Τοξότες). Το πρωί της 4ης Οκτωβρίου το 1ο Τάγμα του 25ου Συντάγματος και η 9η Ημιλαρχία Ιππικού πέρασαν τον ποταμό Νέστο και στις 10:30 εισήλθαν πανηγυρικά στην πόλη της Ξάνθης. Επικεφαλής των τμημάτων ήταν ο Ξανθιώτης Ανθυπολοχαγός Μηχανικού, Γαβριήλ Λαδάς. Ο βουλγαρικός στρατός που είχε απομείνει αφοπλίστηκε και όσοι είχαν εγκαταλείψει την πόλη, επέστρεψαν. Οι Οθωμανοί της Ξάνθης υποδέχτηκαν κι εκείνοι με ενθουσιασμό τον ελληνικό στρατό, καθαίρεσαν τον μουφτή που τους είχαν ορίσει οι Βούλγαροι και ζήτησαν να υπαχθούν στην ελληνική διοίκηση. Τα βάσανα του λαού της Ξάνθης είχαν επιτέλους τελειώσει….
