Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Κουτλουμουσίου είναι μια εκ των είκοσι μονών του Αγίου Όρους και κατατάσσεται έκτη (6η) στην ιεραρχική τάξη των Αγιορείτικων μονών.
Μία ομάδα προσκυνητών από την Ξάνθη συνοδευόμενη από τον Αρχιμανδρίτη Άνθιμο Κωσταράκη, εφημέριο του Ιερού Ναού του Αγίου Ελευθερίου Ξάνθης επισκέφθηκε το Άγιο Όρος και φιλοξενήθηκε στο ιερό κελίο Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη σκήτη Κουτλουμουσίου.
Ο Γέροντας του κελίου Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη σκήτη Κουτλουμουσίου πατήρ Παλλάδιος τους υποδέχτηκε θερμά.
Όπως τόνισε ο Αρχιμανδρίτη Άνθιμος Κωσταράκης στην κάμερα του xanthipost.gr ο πατήρ Παλλάδιος, αγαπητός και φιλόξενος τους υποδέχτηκε και μέσω της φιλοξενίας του “…. γίναμε κι εμείς κοινωνοί και μπορέσαμε να περάσουμε κάποιες ημέρες βιώνοντας το πρόγραμμα ενός αγιορείτικου κελιού. Την ακολουθία, τον εσπερινό, την τράπεζα, τα διακονήματα...”
“…Είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε το κυριακό και να εκκλησιαστούμε εκεί..”, συμπλήρωσε και εξήγησε πως το κυριακό είναι ο κεντρικός ναός της σκήτης, όπου οι πατέρες κάθε Κυριακή και μεγάλη γιορτή συγκεντρώνονται εκεί για τις ακολουθίες τις επίσημες ημέρες , ενώ τις καθημερινές οι ακολουθίες γίνονται στα κελιά τους με το τυπικό που ακολουθείται στα κελιά.
“…Αφού βρεθήκαμε στην περιοχή που βρίσκεται γύρω από τις Καρυές είχαμε τη δυνατότητα να προσκυνήσουμε την Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου καθώς επίσης και την Ιερά Βατοπαιδινή σκήτη του Αγίου Ανδρέα..” πρόσθεσε ο Αρχιμανδρίτη Άνθιμος Κωσταράκης.
Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Κουτλουμουσίου βρίσκεται σε μια κατάφυτη πλαγιά, σε μικρή απόσταση από την πρωτεύουσα της Αθωνικής Μοναστικής Πολιτείας, τις Καρυές.
Η Μονή κατέχει την έκτη ιεραρχικά θέση ανάμεσα στις 20 του Αγίου Ορους, ενώ είναι η δωδέκατη αρχαιότερη. Η Μονή Κουτλουμουσίου είναι ένα κτηριακό συγκρότημα ορθογώνιου σχήματος με σχετικά ευρύχωρη αυλή, στο κέντρο της οποίας υψώνεται ο καθολικός ναός (Μεταμόρφωση του Σωτήρος).
Η Τράπεζα κτίστηκε στις μέρες μας (1995), ενώ ο μικρός ναός -κτίσμα του 16ου αι.- καλύπτεται με πέντε τρούλους και διαθέτει υαλόφρακτο εξωνάρθηκα. Η αρχική μονή χρονολογείται πριν το 12ο αι., αλλά στο 14ο αι. ο ηγούμενος Χαρίτων από την Ίμβρο φρόντισε για την ανάπτυξη της Μονής Κουτλουμουσίου.
Εκτός από τις τοιχογραφίες του καθολικού, που χρονολογούνται στα μέσα του 16ου αι., η μονή διαθέτει περισσότερα από 600 χειρόγραφα, απλά και εικονογραφημένα.
Διαθέτει επίσης σπουδαίο ιστορικό αρχείο και μεγάλο αριθμό παλαιών εντύπων βιβλίων.
